ಮಾನವರ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ವೈಮನಸ್ಸು, ದ್ವೇಷ, ಮತ್ತು ಭಿನ್ನತೆಗಳು ಬಹುಪಾಲು ಮನೋದೌರ್ಬಲ್ಯದಿಂದ, ಅಜ್ಞಾನದಿಂದ, ಮತ್ತು ಅಪೂರ್ಣತೆಯಿಂದ ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ಮಾನವ ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ ಶಾಂತಿ, ಪರಸ್ಪರ ಒಗ್ಗಟ್ಟನ್ನು ಕಾಪಾಡಲು ಈ ವೈಮನಸ್ಸನ್ನು ನಿವಾರಿಸುವುದು ಅತ್ಯಗತ್ಯ. ವೈಮನಸ್ಸು ಮತ್ತು ಭಿನ್ನತೆಗಳು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ನಡುವಿನ, ಸಮಾಜದ ನಡುವಿನ, ಮತ್ತು ದೇಶಗಳ ನಡುವಿನ ಭಿನ್ನತೆಗಳಾಗಿ ಬೆಳೆಯಬಹುದು. ಈ ಸಮಸ್ಯೆಗೆ ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ವಿಭಿನ್ನ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಪರಿಶೀಲಿಸಬಹುದು.
1. ವೈಮನಸ್ಸಿನ ಮೂಲ ಕಾರಣಗಳು:
- ಅಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ತಪ್ಪು ತಿಳುವಳಿಕೆ: ಎಡತಪ್ಪಿದ ತಿಳುವಳಿಕೆಗಳು, ಪೂರ್ವಗ್ರಹಗಳು, ಮತ್ತು ಕಣ್ಣೊರೆಸುವ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯು ದ್ವೇಷದ ಮೂಲವಾಗಿದೆ - . 
- ತಳಹದಿ ಭಿನ್ನತೆಗಳು: ಭಾಷೆ, ಮತ, ಜಾತಿ, ವರ್ಗ, ರಾಜಕೀಯ ಭಿನ್ನತೆಗಳು ವೈಮನಸ್ಸಿಗೆ ಕಾರಣ. 
- ಸಂವಹನದ ಕೊರತೆ: ಸರಿಯಾದ ಸಂವಾದ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಅಸಹನೆ, ದ್ವೇಷ ವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದುತ್ತದೆ. 
- ಆತ್ಮಗೌರವ ಮತ್ತು ಅಹಂಕಾರ: ಒಬ್ಬರಿಗೊಬ್ಬರು ತಮ್ಮನ್ನು ಮೀರಿ ತೋರಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುವುದು ವೈಮನಸ್ಸಿಗೆ ಕಾರಣ. 
- ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಅಸಮಾನತೆ: ದನಸಂಚಯ, ಅಧಿಕಾರ, ಸಂಪತ್ತು, ಮತ್ತು ವಿದ್ಯೆಯ ಅಸಮಾನತೆಗಳು ವೈಮನಸ್ಸನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು. 
2. ವೈಮನಸ್ಸು ನಿವಾರಿಸಲು ಮೂಲಭೂತ ಕ್ರಮಗಳು:
i. ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಅರಿವು:
- ಮಾನವೀಯ ಮೌಲ್ಯಗಳ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಬೇಕು. 
- ಭಿನ್ನತೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸಬಲೀಕರಣಗೊಳಿಸುವ, ಅರ್ಥಗರ್ಭಿತ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಶಿಕ್ಷಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಒದಗಿಸಬೇಕು. 
- ವೈಮನಸ್ಸಿನ ಮೂಲ ಕಾರಣಗಳ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸುವ ಅಭಿಯಾನಗಳು, ಕಾರ್ಯಾಗಾರಗಳು ನಡೆಸಬೇಕು. 
ii. ಪರಸ್ಪರ ಸಂವಾದ ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧ ಸುಧಾರಣೆ:
- ಸಂವಾದವೇ ಪರಸ್ಪರ ಅರ್ಥೈಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೊದಲನೆಯ ಹಂತ. 
- ಪರಸ್ಪರ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲು ವೇದಿಕೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸಬೇಕು. 
- ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳ ನಡುವಿನ ಸಮಾನ ಅರ್ಥಮಟ್ಟವನ್ನು ಹುಡುಕಬೇಕು. 
iii. ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಸಮತೋಲನ:
- ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ತಮ್ಮ ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಗೌರವಿಸುತ್ತಾ, ಇತರರ ಧರ್ಮ-ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಸಹ ಗೌರವಿಸಬೇಕು. 
- ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಹಿಷ್ಣುತೆ, ಭಿನ್ನ ಧಾರ್ಮಿಕ ಪ್ರಜ್ಞೆಗಳನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. 
iv. ಪ್ರೀತಿ ಮತ್ತು ಸಹಾನುಭೂತಿ:
- ಪರಸ್ಪರ ಪ್ರೀತಿಯ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವೇ ವೈಮನಸ್ಸನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಬಲ್ಲದು. 
- ಒಬ್ಬರ ಹಿತವನ್ನು ಮತ್ತೊಬ್ಬರು ಪರಿಗಣಿಸುವ ಮನೋಭಾವ ಬೆಳೆಸಬೇಕು. 
- ದ್ವೇಷದ ವಿರುದ್ಧ ಮೌಖಿಕ ಮತ್ತು ದೈಹಿಕ ಹಿಂಸೆಯನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುವ ಕಾನೂನು ಅಳವಡಿಸಬೇಕು. 
v. ಸಮಾನತೆ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯ:
- ಎಲ್ಲ ವರ್ಗದ, ಸಮುದಾಯದ ಜನರಿಗೆ ಸಮಾನ ಅವಕಾಶ ಒದಗಿಸಬೇಕು. 
- ತಾರತಮ್ಯ, ಜಾತ್ಯಾತೀತತೆ, ಮತ್ತು ಲಿಂಗ ಸಮಾನತೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಬೇಕು. 
- ಅನ್ಯಾಯವನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಸಮರ್ಥ ಕಾನೂನು, ನೀತಿ ರಚನೆ ಅಗತ್ಯ. 
vi. ಸಮೂಹ ಚಿಂತನೆ ಮತ್ತು ಸಹಕಾರ:
- ತಂಡದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವುದು ವೈಮನಸ್ಸನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಬಹುದು. 
- ಸಮೂಹ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಭಿನ್ನಜನರ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಉತ್ತಮಗೊಳಿಸಬಹುದು. 
- ಸಾಮೂಹಿಕ ಸೇವಾ ಮನೋಭಾವವನ್ನು ಬೆಳೆಸಬೇಕು. 
3. ವೈಮನಸ್ಸನ್ನು ನಿವಾರಿಸಲು ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಪಾತ್ರ:
- ಸರ್ಕಾರದಿಂದ: - ಸಮಾನ ಹಕ್ಕುಗಳ ಕಾನೂನು ಜಾರಿ. 
- ಸಮುದಾಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆಗಳು. 
- ಶಿಕ್ಷಣ, ಆರೋಗ್ಯ, ಉದ್ಯೋಗದಲ್ಲಿ ಸಮಾನ ಅವಕಾಶ. 
 
- ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಮೂಲಕ: - ವೈಮನಸ್ಸು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಬೋಧನೆ ನೀಡುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು. 
- ಸಮಾಜಸೇವೆ, ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆ, ಆಹಾರ ಸೇವೆ ಮುಂತಾದ ಸೇವೆಗಳ ಮೂಲಕ ಒಗ್ಗಟ್ಟನ್ನು ತರುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು. 
- ಭಿನ್ನ ಮತ, ಜಾತಿ, ಭಾಷೆ ಹೊಂದಿರುವವರಿಗಾಗಿ ಸಂವಾದ ವೇದಿಕೆಗಳ ಸ್ಥಾಪನೆ. 
 
4. ವೈಮನಸ್ಸನ್ನು ನಿವಾರಿಸಲು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಅನುಸರಿಸಬಹುದಾದ ಕ್ರಮಗಳು:
- ನಿಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಹಿತಚಿಂತನೆಯಾದರೆ, ನಿಮ್ಮ ಮನಸ್ಥಿತಿ ಸಕಾರಾತ್ಮಕವಾಗುತ್ತದೆ. 
- ನಿಮ್ಮ ದೈನಂದಿನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿ, ದ್ವೇಷವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿ. 
- ಯಾವುದೇ ವಿಷಯವನ್ನು ತ್ವರಿತವಾಗಿ ನಿರ್ಧರಿಸದೇ, ಮತ್ತೊಬ್ಬರ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿ. 
- ನಿಮ್ಮ ಅಹಂಕಾರವನ್ನು ತೊರೆದು, ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಂದ ಇತರರನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಿ. 
- ವೈಮನಸ್ಸಿಗೆ ಕಾರಣವಾದ ವ್ಯಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಮಾತನಾಡಿ, ತಪ್ಪು ತಿಳುವಳಿಕೆ ನಿವಾರಿಸಿ. 
- ಬೇರೆ ಜನರ ನೋವನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿ, ಅನುಕಂಪದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳಿ. 
5. ಅಂತಿಮವಾಗಿ:
ವೈಮನಸ್ಸು ಮತ್ತು ಭಿನ್ನತೆಯನ್ನು ತೊಡೆದುಹಾಕಲು ಸಹಾನುಭೂತಿ, ಸಮಾನತೆ, ಪ್ರೀತಿ, ಸಮರ್ಥ ಸಂವಹನ, ಹಾಗೂ ಶ್ರದ್ಧೆಯ ನಿಲುವು ಅಗತ್ಯ. ಮಾನವೀಯತೆಯ ಸುಗಂಧ ಹರಡಲು ವೈಮನಸ್ಸನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ತೊಡೆದುಹಾಕಿ, ಪರಸ್ಪರ ಒಗ್ಗಟ್ಟನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಹೊಸ ಸಮಾಜವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸೋಣ!