ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜವು ಅನೇಕ ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಜಾತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಪ್ರಭಾವದಲ್ಲಿದೆ. ಜಾತಿಯೊಳಗಿನ ಭಿನ್ನತೆಗಳು ಹಲವಾರು ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತವಾಗುತ್ತವೆ. ಅವು ಸಾಮಾಜಿಕ, ಆರ್ಥಿಕ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಜಾತಿಯೊಳಗಿನ ವೈಮನಸ್ಸು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅನ್ಯಾಯ, ಅಸಮಾನತೆ, ಮತ್ತು ಅರ್ಥಹೀನ ಅಭಿಮಾನಗಳಿಂದ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ಜಾತಿಯವನಿಗೆ ಕೆಲವು ಬದ್ಧತೆಗಳು ಇರುತ್ತವೆ.
1. ಜಾತಿಯೊಳಗಿನ ಭಿನ್ನತೆಗಳು
ಜಾತಿಯೊಳಗಿನ ಭಿನ್ನತೆಗಳು ವಿವಿಧ ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಉಂಟಾಗುತ್ತವೆ. ಅವು ಈ ಕೆಳಗಿನವುಗಳಾಗಿರಬಹುದು:
(ಅ) ಆರ್ಥಿಕ ಭಿನ್ನತೆ
- ಒಂದು ಜಾತಿಯೊಳಗೇ ಶ್ರೀಮಂತ ಮತ್ತು ದಾರಿದ್ರ್ಯದ ನಡುವೆ ಭಿನ್ನತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.
- ಜಮೀನು, ಉದ್ಯೋಗ, ಶಿಕ್ಷಣದ ಅನುಕೂಲತೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಸಮಾನತೆ ಇರುತ್ತದೆ.
- ಹಿರಿಯ ವಂಶಸ್ಥರು ಹೆಚ್ಚು ಸಂಪತ್ತನ್ನು ಹೊಂದಿದರೆ, ದ್ವಿತೀಯ ಶ್ರೇಣಿಯವರ ಮೇಲೆ ಆರ್ಥಿಕ ಬಲಾತ್ಕಾರ ಸಂಭವಿಸಬಹುದು.
(ಆ) ವೃತ್ತಿ ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗ ಭಿನ್ನತೆ
- ಒಂದು ಜಾತಿಯೊಳಗಿನ ಕೆಲವು ಗುಂಪುಗಳು ಪಾರಂಪರಿಕ ಉದ್ಯೋಗಗಳನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುತ್ತವೆ.
- ಕೆಲವರು ವ್ಯವಹಾರ ಅಥವಾ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಪ್ರಗತಿ ಮಾಡಿದ್ದರೂ, ಇತರರು ಸರಕಾರಿ ಅಥವಾ ಖಾಸಗಿ ಉದ್ಯೋಗಗಳಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಹಿಂದುಳಿದಿರುತ್ತಾರೆ.
- ಉದ್ಯೋಗ, ಉದ್ಯಮ, ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಾನ ಅವಕಾಶಗಳ ಕೊರತೆ ತಾನೇ ವೈಮನಸ್ಸಿನ ಮೂಲ.
(ಇ) ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಭಿನ್ನತೆ
- ಒಂದು ಜಾತಿಯವರೆಲ್ಲರೂ ಒಂದೇ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುವುದಿಲ್ಲ.
- ಹಳ್ಳಿಗಳು, ಪಟ್ಟಣಗಳು, ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಇರುವವರು ವಿಭಿನ್ನ ಜೀವನಶೈಲಿಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತಾರೆ.
- ಪ್ರಾದೇಶಿಕವಾಗಿ ವಿಭಜನೆಯಾದ ಜನಾಂಗದಲ್ಲಿ ಪರಸ್ಪರ ಅಭಿಮಾನ ಅಥವಾ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಭಾವನೆಗಳು ಉಂಟಾಗಬಹುದು.
(ಈ) ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಭಿನ್ನತೆ
- ಒಂದೇ ಜಾತಿಯೊಳಗಿನ ವಿವಿಧ ಕುಲಗಳು, ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯತೆಗಳಿಂದ ಭಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರಬಹುದು.
- ಉತ್ಸವಗಳು, ಆಚರಣೆಗಳು, ದೇವಾಲಯ ಮತ್ತು ಪರಂಪರೆಯಲ್ಲಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳು ವಿಭಿನ್ನ ಗುಂಪುಗಳ ನಡುವಿನ ಅಸಮಾಧಾನಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು.
- ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಮೇಲೆ ಹೆಮ್ಮೆ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮನೋಭಾವವು ಇತರರಿಗಿಂತ ತಾವೇ ಶ್ರೇಷ್ಠರು ಎಂಬ ಭಾವನೆ ಹುಟ್ಟಿಸಬಹುದು.
(ಉ) ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸ್ವಾರ್ಥ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರಭಾವ
- ಕೆಲವು ಜನರು ತಮ್ಮ ಸ್ವಾರ್ಥಕ್ಕಾಗಿ ಗುಂಪುಗಳ ನಡುವಿನ ಭಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ತೀವ್ರಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ.
- ರಾಜಕೀಯ ನಾಯಕರು, ಧಾರ್ಮಿಕ ನಾಯಕರ ಕೆಲವು ವರ್ಗಗಳು ಜಾತಿಯೊಳಗಿನ ವೈಮನಸ್ಸನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುತ್ತಾರೆ.
- ಅಧಿಕಾರ, ಹಿರಿಮೆಯ ಆಶೆ ಇತರರನ್ನು ತೊಡೆದು ಹಾಕುವ ಮನೋಭಾವ ಮೂಡಿಸುತ್ತದೆ.
2. ಜಾತಿಯೊಳಗಿನ ವೈಮನಸ್ಸಿನ ಪರಿಣಾಮಗಳು
ಜಾತಿಯೊಳಗಿನ ವೈಮನಸ್ಸು ನಾನಾ ರೀತಿಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ತರಬಹುದು:
- ಸಾಮಾಜಿಕ ಒಡಕು: ಸಮುದಾಯದ ಏಕತೆ ಹಾಳಾಗಿ ಜನರು ಪರಸ್ಪರ ಹಗ್ಗ ಜಗ್ಗುವ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನೇ ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾರೆ.
- ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನಡೆ: ಒಗ್ಗಟ್ಟಿನ ಕೊರತೆಯಿಂದ ವಾಣಿಜ್ಯ, ಉದ್ಯೋಗ ಮತ್ತು ವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಗತಿ ಕುಂಠಿತಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.
- ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ವೃತ್ತಿ ಅವಶೇಷತೆ: ಒಂದೇ ಜಾತಿಯೊಳಗಿನ ಗೊಂದಲಗಳು ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗದಲ್ಲಿ ಹಿಂದುಳಿಯುವಂತೆ ಮಾಡಬಹುದು.
- ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಹಾನಿ: ಜಾತಿಯೊಳಗಿನ ಭಿನ್ನತೆಗಳನ್ನು ರಾಜಕೀಯ ದುರುಪಯೋಗಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ತೊಂದರೆ ಎದುರಾಗಬಹುದು.
- ಕುಟುಂಬ ಮತ್ತು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಹಾನಿ: ಆಂತರಿಕ ವಿರೋಧಗಳಿಂದ ಕುಟುಂಬಗಳು ಒಡೆದುಹೋಗಬಹುದು, ಭಿನ್ನತೆ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನಕ್ಕೂ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ.
3. ಜಾತಿಯವನ ಬದ್ಧತೆಗಳು
ಜಾತಿಯೊಳಗಿನ ವೈಮನಸ್ಸನ್ನು ನಿವಾರಿಸಿ ಸಮಾನತೆ, ಸಹಕಾರ ಮತ್ತು ಪರಸ್ಪರ ಒಗ್ಗಟ್ಟನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲು, ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಜಾತಿಯವನಿಗೂ ಕೆಲವು ಬದ್ಧತೆಗಳಿವೆ.
(ಅ) ಶ್ರೇಣಿವಾದದ ವಿರುದ್ಧ ಸತ್ಯ ಮತ್ತು ನೀತಿಯ ಅನುಸರಣೆ
- ಜಾತಿಯೊಳಗಿನ ಎಲ್ಲಾ ಗುಂಪುಗಳು ಸಮಾನವಾಗಿ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು.
- ಹಿರಿಯರು ಮತ್ತು ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿಗಳು ತಮ್ಮ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ದ್ವೇಷವಿಲ್ಲದೆ ಬಳಸಬೇಕು.
- ಪರಸ್ಪರ ಗೌರವ ಮತ್ತು ಸಮಾನತೆ ಬೋಧನೆಯು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಲಭ್ಯವಿರಬೇಕು.
(ಆ) ಆರ್ಥಿಕ ಸಮಾನತೆಗಾಗಿ ಪ್ರಯತ್ನ
- ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಹಿಂದುಳಿದವರನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಬೇಕು.
- ಉನ್ನತ ವರ್ಗದವರು ಹಿಂದುಳಿದರಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಮನೋಭಾವ ಬೆಳೆಸಬೇಕು.
- ಉದ್ಯೋಗ ಮತ್ತು ವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿ ಸಮಾನ ಅವಕಾಶ ಒದಗಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಬೇಕು.
(ಇ) ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಜಾಗೃತಿಯ ಕುರಿತು ಬದ್ಧತೆ
- ಜಾತಿಯೊಳಗಿನ ಎಲ್ಲ ವರ್ಗಗಳಿಗೂ ಶಿಕ್ಷಣ ಸುಲಭವಾಗಿ ಲಭ್ಯವಾಗಬೇಕಾಗಿದೆ.
- ಜಾತಿಯ ಒಳಗಿನ ಕುಲಪೀಡನೆ ಅಥವಾ ಅನ್ಯಾಯವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಬೇಕು.
- ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಸನ್ಮಾನ, ಗೌರವ ಮತ್ತು ಸಮಾನ ಹಕ್ಕುಗಳ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸಬೇಕು.
(ಈ) ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಒಗ್ಗಟ್ಟನ್ನು ಕಾಪಾಡಲು ಬದ್ಧತೆ
- ಜಾತಿಯೊಳಗಿನ ಎಲ್ಲ ಗುಂಪುಗಳ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಗೌರವಿಸುವ ಅಭ್ಯಾಸ ಬೆಳೆಸಬೇಕು.
- ಎಲ್ಲಾ ಸಮುದಾಯಗಳು ಪರಸ್ಪರ ವಿನಿಮಯ, ಸಹಕಾರ, ಮತ್ತು ಬೆಂಬಲದಿಂದ ಸಹಬಾಳ್ವೆ ನಡೆಸಬೇಕು.
- ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಹೆಮ್ಮೆ ವೈಮನಸ್ಸಿಗೆ ಮಾರ್ಗವಾಗದೆ, ಸಹೋದರತ್ವವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಬೇಕು.
(ಉ) ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಪ್ರಭಾವ
- ರಾಜಕೀಯ ನಾಯಕರು ಜಾತಿಯ ಒಳಗಿನ ಭಿನ್ನತೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತಾಯ ಮಾಡುವಂತೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಬೇಕು.
- ಜಾತಿ, ಕುಲ, ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಭೇದಗಳನ್ನು ಬದಿಗೊತ್ತಿ, ಶ್ರೇಣಿವಾದದ ವಿರುದ್ಧ ಜಾಗೃತಿಯನ್ನು ಮೂಡಿಸಬೇಕು.
- ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಸಮಾನತೆಯೆಂಬ ನಿಲುವನ್ನು ಖಚಿತಗೊಳಿಸುವ ನೈತಿಕ ಬದ್ಧತೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ಹೊಂದಿರಬೇಕು.
ನೀಡಬಹುದಾದ ಪರಿಹಾರಗಳು
- ಜಾತಿಯೊಳಗಿನ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಸಮಾನತೆ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಶ್ರಮಿಸಬೇಕು.
- ಧಾರ್ಮಿಕ, ಸಾಮಾಜಿಕ, ಆರ್ಥಿಕ ಅಸಮತೋಲನವನ್ನು ಸಮತೋಲನಗೊಳಿಸಲು ಹೊಸ ನೀತಿಯೊಂದಿಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಬೇಕು.
- ಶಿಕ್ಷಣ, ಉದ್ಯೋಗ, ರಾಜಕೀಯ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಾನ ಅವಕಾಶಗಳಿಗಾಗಿ ಹೋರಾಟ ಮಾಡಬೇಕು.
- ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸ್ವಾರ್ಥ ತೊರೆದು, ಸಮುದಾಯದ ಒಗ್ಗಟ್ಟನ್ನು ಕಟ್ಟಲು ಬದ್ಧರಾಗಬೇಕು.
ನಿರ್ದೇಶನಾತ್ಮಕ ಕೊನೆ ಮಾತು
ಜಾತಿಯೊಳಗಿನ ಭಿನ್ನತೆಗಳ ಕಾರಣವಾಗಿ ವೈಮನಸ್ಸು ಮೂಡುವುದನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯೂ ತಮ್ಮ ಬದ್ಧತೆಯನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಬೇಕು. ಸಮಾಜದ ಶ್ರೇಷ್ಟತೆಗೆ ಒಗ್ಗಟ್ಟಿನ ಮನೋಭಾವ ಅಗತ್ಯ. ಭಿನ್ನತೆಗಳಿಗೆ ಒತ್ತುಕೊಡುವ ಬದಲಿಗೆ ಸಮಾನತೆಯ ಮನೋಭಾವ ಬೆಳೆಸಿದರೆ ಮಾತ್ರ, ಜಾತಿಯ ಒಳಗಿನ ವೈಮನಸ್ಸು ನಿವಾರಣೆಯಾಗಬಹುದು.
“ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಮಾನತೆ, ನ್ಯಾಯ, ಪ್ರೀತಿ ಮತ್ತು ಗೌರವ—ಇವೇ ನಿಜವಾದ ಸಮಾಜದ ಶಕ್ತಿ!”