ಅಭಿಯಾನ (Campaign) ಎಂದರೆ ಯಾವದಾದರೂ ನಿಶ್ಚಿತ ಗುರಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಯೋಜಿತವಾಗಿ ಮತ್ತು ತಾಳ್ಮೆಯಿಂದ ನಡೆಸುವ ಶ್ರೇಣಿಕೃತ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಸಮೂಹ. ಇದರ ಉದ್ದೇಶ ಜನರ ಅರಿವು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು, ನಡವಳಿಕೆ ಬದಲಿಸುವುದು, ನಿರ್ಧಿಷ್ಟ ಫಲಿತಾಂಶಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವುದು ಅಥವಾ ಬೆಂಬಲ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವುದಾಗಿರಬಹುದು.
ಅಭಿಯಾನಗಳ ವಿಧಗಳು:
1. ರಾಜಕೀಯ ಅಭಿಯಾನ:
ಚುನಾವಣೆ ವೇಳೆ ನಡೆಯುವ ಬೃಹತ್ ಪ್ರಚಾರ ಕಾರ್ಯ.
ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳು ಮತದಾರರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸಲು ಉಪನ್ಯಾಸ, ರ‍್ಯಾಲಿ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಭೆ, ಮನೆ ಮನೆ ಪ್ರಚಾರ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮ ಬಳಕೆ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತವೆ.
ಉದಾ: “ಚುನಾವಣಾ ಪ್ರಚಾರ”, “ಮೋದಿ ಅವರ ಚಾಯ್ ಪೇ ಚರ್ಚೆ”, “ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ ಮುಕ್ತ ಭಾರತ ಅಭಿಯಾನ”.
2. ಸಾಮಾಜಿಕ ಅಭಿಯಾನ:
ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆ ತರಲು ಉದ್ದೇಶಿತ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು.
ಉದಾ: “ಬೇಟಿ ಬಚಾವೋ ಬೇಟಿ ಪಡಾವೋ”, “ಸ್ವಚ್ಛ ಭಾರತ ಅಭಿಯಾನ”, “ನಶಾ ಮುಕ್ತ ಭಾರತ”.
3. ಆರೋಗ್ಯ ಅಭಿಯಾನ:
ಆರೋಗ್ಯ ಜಾಗೃತಿ ಹೆಚ್ಚಿಸಲು, ಲಸಿಕೆ ಕೊಡುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ರಕ್ತದಾನ ಶಿಬಿರ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವುದು.
ಉದಾ: “ಪೊಲಿಯೋ ನಿರ್ಮೂಲನೆ ಅಭಿಯಾನ”, “AIDS ಜಾಗೃತಿ ಅಭಿಯಾನ”, “ಕೋವಿಡ್ ಲಸಿಕೆ ಅಭಿಯಾನ”.
4. ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಬಂಧಿತ ಅಭಿಯಾನ:
ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ಕಲ್ಪಿಸುವುದು ಅಥವಾ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ವಿದ್ಯಾ ಸಮಸ್ಯೆ ಪರಿಹಾರ.
ಉದಾ: “ಸರ್ವಶಿಕ್ಷಾ ಅಭಿಯಾನ”, “ಪಾಠಶಾಲೆಗೆ ತಿರುಗು”, “ಮಹಿಳಾ ಶಿಕ್ಷಣ ಅಭಿಯಾನ”.
5. ಪರಿಸರ ಅಭಿಯಾನ:
ಪರಿಸರ ಸಂರಕ್ಷಣೆ, ವೃಕ್ಷಾರೋಪಣ, ನೀರಿನ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮೊದಲಾದುವು.
ಉದಾ: “ವೃಕ್ಷಬಂದ ಬಳಗ”, “ಸುವರ್ಣ ಕರ್ನಾಟಕ ಹಸಿರೀಕರಣ ಅಭಿಯಾನ”, “ನದಿ ಶುದ್ಧೀಕರಣ ಅಭಿಯಾನ”.
ಅಭಿಯಾನದ ಮುಖ್ಯ ಲಕ್ಷಣಗಳು:
| ಲಕ್ಷಣ | ವಿವರಣೆ |
|---|---|
| ಗುರಿಯ ಹೊಂದಿಕೆ | ಸ್ಪಷ್ಟ ಗುರಿಯೊಂದಿಗೆ ಕಾರ್ಯ ರೂಪು. |
| ಯೋಜನೆ ಮತ್ತು ತಯಾರಿ | ಕಾರ್ಯತಂತ್ರ ರೂಪಿಸುವಿಕೆ, ಸಂಪನ್ಮೂಲ ವ್ಯವಸ್ಥೆ. |
| ಪ್ರಚಾರ ಮತ್ತು ಜಾಗೃತಿ | ಮಾಧ್ಯಮ, ಪ್ಯಾಂಪ್ಲೆಟ್, ಸಭೆ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಜಾಲತಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಜಾಗೃತಿ. |
| ಜನಸಂಪರ್ಕ | ಜನರನ್ನು ತಲುಪುವುದು ಮುಖ್ಯ. |
| ಅನುಷ್ಠಾನ ಮತ್ತು ಸಮೀಕ್ಷೆ | ಅಭಿಯಾನ ನಡೆಯುವ ಪಥ ಮತ್ತು ಫಲಿತಾಂಶದ ಪರಿಶೀಲನೆ. |
ಅಭಿಯಾನದ ಹಂತಗಳು:
ಗುರಿ ನಿರ್ಧಾರ
ತಂತ್ರ ರೂಪಣೆ
ಸಂಘಟನೆ ಮತ್ತು ಸಂವಿಧಾನ
ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ
ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮತ್ತು ವರದಿ
ಅಭಿಯಾನವನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿಸಲು ಸೂತ್ರಗಳು:
ಸ್ಪಷ್ಟ ಸಂದೇಶ
ಜನಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೆ ಅರ್ಥವಾಗುವ ಭಾಷೆ
ಸ್ಥಳೀಯ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪತ್ತೆ
ಮಾಧ್ಯಮಗಳ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿರುವ ಬಳಕೆ
ನಿರಂತರ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ
ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಒಂದು ಯಶಸ್ವಿ ಅಭಿಯಾನ:
ಸ್ವಚ್ಛ ಭಾರತ ಅಭಿಯಾನ (2014):
ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಆರಂಭಿಸಿದ ಅಭಿಯಾನ.
ಗುರಿ: 2019 ರ ವೇಳೆಗೆ ಭಾರತವನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛ ರಾಷ್ಟ್ರವನ್ನಾಗಿಸುವುದು.
ಜನಪ್ರಭೋದನ, ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವಿಕೆ, ಶಾಲಾ ಕಾಲೇಜುಗಳು, ಸ್ವಯಂಸೇವಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ.