“ಭಾವ ಶುದ್ಧತೆ ಇಲ್ಲದವನು, ಭಾವ ಪೂಜೆ ಮಾಡದಾತನು, ಬಾಹ್ಯ ಪೂಜೆಗೆ ಅನರ್ಹನು ?

ಇದು ಒಂದು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕವಾಗಿ, ತಾತ್ವಿಕವಾಗಿ ಹಾಗೂ ನೈತಿಕವಾಗಿ ತುಂಬಾ ಆಳವಾದ ವಿಷಯ.
“ಭಾವ ಶುದ್ಧತೆ ಇಲ್ಲದವನು, ಭಾವ ಪೂಜೆ ಮಾಡದಾತನು, ಬಾಹ್ಯ ಪೂಜೆಗೆ ಅನರ್ಹನು” ಎಂಬ ಈ ವಾಕ್ಯದಲ್ಲಿ ಧರ್ಮದ ಅಂತರಂಗದ ಮೂಲ ತತ್ವಗಳನ್ನು ಬಿಂಬಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡೋಣ:

🔷 1. ಭಾವ ಪೂಜೆಯ ಸಾರವನ್ನು ಅರಿಯುವುದು

ಭಾವ ಎಂದರೆ — ಮನಸ್ಸಿನ ಸ್ಥಿತಿ, ಹೃದಯದ ಶುದ್ಧತೆ, ಭಕ್ತಿಯ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆ.

ಭಾವ ಪೂಜೆ ಎಂದರೆ:

• ಮನಸ್ಸಿನ ಆಂತರಿಕ ಶುದ್ಧತೆಯೊಂದಿಗೆ ದೇವರ ಆರಾಧನೆ.

• ಶಬ್ದ-ಆಚರಣೆಗಳಿಂದ ಮೀರಿದ, ನಿಸ್ವಾರ್ಥ ಮನಃಪೂರ್ವಕ ಉಪಾಸನೆ.

• ಇದರಲ್ಲಿ ಹೂವು, ಧೂಪ, ನೈವೇದ್ಯ ಮುಂತಾದವುಗಳಿಗಿಂತ ಮನಸ್ಸಿನ ಶ್ರದ್ಧೆ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿಯು ಮುಖ್ಯ.

👉 ಇದು ಸಕಲ ಧರ್ಮಗಳಲ್ಲಿ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಜೈನ ಧರ್ಮ, ವೇದಾಂತ, ಭಕ್ತಿವಾದ, ಬಸವಣ್ಣನ ವಚನಗಳು, ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯಾಗಿದೆ.

🔷 2. ಭಾವ ಶುದ್ಧತೆ ಇಲ್ಲದವನು ಯಾರು?

• ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ದ್ವೇಷ, ಕೋಪ, ಲೋಭ, ಅಹಂಕಾರ ಇತ್ಯಾದಿ ಹೊಂದಿರುವವನು.

• ತಾನೊಬ್ಬ ಭಕ್ತನೆಂದು ತೋರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ, ಆದರೆ ನೈಜ ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಲ್ಲದವನು.

• ತಾನೊಬ್ಬ ಪುಣ್ಯವಂತನೆಂದು ಹೊರಜಗತ್ತಿಗೆ ತೋರಿ, ಒಳಗಿನಿಂದ ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯದಿಂದಿರುವವನು.

ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ಶುದ್ಧತೆ ಇಲ್ಲದವನು ದೇವರ ಸಮೀಪ ಸೇರಲಾಗದು.
ಜೈನ ತತ್ವದ ಪ್ರಕಾರ, ದೇಹದ ತಪಸ್ಸಿಗಿಂತ ಮನಸ್ಸಿನ ತಪಸ್ಸು ಶ್ರೇಷ್ಠ. ಅದೇ ಭಾವ ಶುದ್ಧತೆ.

🔷 3. ಬಾಹ್ಯ ಪೂಜೆ ಎಂದರೆ ಏನು?

• ದೇವರಿಗೆ ಹೂ, ಫಲ, ಧೂಪ, ದೀಪ, ನೈವೇದ್ಯ ಅರ್ಪಿಸುವ ಆಚರಣೆ.

• ಶಿಲ್ಪದ ರೂಪಕ್ಕೆ ಅಥವಾ ದೇವತೆಯ ಮೂರ್ತಿಗೆ ಆರಾಧನೆ.

• ಇದು ಶ್ರದ್ಧೆ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿಯ ಹೊರತವರ್ತನೆ.

ಇದು ಒಂದು ಉಪಚಾರ (ಆತಿಥ್ಯ), ಆದರೆ ಇದರ ಭಿತ್ತಿಗೆ ಭಾವವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಅದು ನಿಷ್ಫಲ.

🔷 4. ಭಾವ ಶುದ್ಧತೆ ಇಲ್ಲದೆ ಬಾಹ್ಯ ಪೂಜೆಯ ವ್ಯರ್ಥತೆ

✦ ಉಪಮಾನ:

ತುಂಬಾ ಸೊಗಸಾದ ಲಿಫಾಫೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಗದವೇ ಇಲ್ಲದ ಪತ್ರವಿದ್ದರೆ, ಅದಕ್ಕೆ ಅರ್ಥವಿಲ್ಲ.
ಹಾಗೆ, ಪೂಜಾ ಸಾಮಗ್ರಿ ಸೊಗಸಾದರೂ ಭಾವವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಅದು ದೇವರಿಗೇನೂ ತಲುಪದು.

✦ ಜೈನ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ:

• ತೀರ್ಥಂಕರರು ವರ ನೀಡುವ ದೇವರುಗಳಲ್ಲ. ಅವರು ಉಪದೇಶದ ಮೂಲಕ ಮಾರ್ಗ ತೋರಿಸುತ್ತಾರೆ.

• ಬಾಹ್ಯ ಪೂಜೆಯೊಂದಿಗೆ ಆಂತರಿಕ ಶುದ್ಧತೆಯ ಅಭಿವೃದ್ದಿ ಅತಿ ಮುಖ್ಯ.

• “ಅನಂತರ ಭಾವ ನ ಪತ್ತೇಯ ತಪಸ್ಸೇ ನ ಜುಜ್ಜಿ” — ಶುದ್ಧ ಭಾವವಿಲ್ಲದೆ ತಪಸ್ಸು ನಿಷ್ಫಲ.

✦ ಭಗವದ್ಗೀತೆ:

“ಪತ್ರಂ ಪುಷ್ಪಂ ಫಲಂ ತೋಯಂ ಯೋ ಮೇ ಭಕ್ತ್ಯಾ ಪ್ರಯಚ್ಛತಿ…”
ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಕೊಟ್ಟ ಎಲೆ ಅಥವಾ ಹೂವಿನೂ ಕೂಡ ಪರಮಾತ್ಮನು ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತಾನೆ.

🔷 5. ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯದಿಂದ ದೃಷ್ಟಾಂತಗಳು

ಬಸವಣ್ಣನ ವಚನಗಳು:

• “ಅಂತರಂಗ ಶುದ್ಧವಿಲ್ಲದವನ ಪೂಜೆ, ತೋರುವಿಕೆ ಆಗಿದೆ ದೇವರ ಅರಿವು ಇಲ್ಲದವನ ಭಕ್ತಿ, ಮಾಯೆಯ ಗಳೆನು?”

• “ಕಾಯಕವೇ ಕೈಲಾಸ” ಎಂದBasavanna ಎತ್ತಂಗೊಳಿಸಿದ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ — ನೈಜ ಜೀವನದ ಶುದ್ಧತೆ, ಜೀವನಧರ್ಮವೇ ಭಕ್ತಿ.

🔷 6. ಅನರ್ಹತೆಯ ಲಕ್ಷಣಗಳು

🔷 7. ಬಾಹ್ಯ ಪೂಜೆಗೆ ಅರ್ಹತೆಯ ಮೂಲ ತತ್ವಗಳು

ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ ಬಾಹ್ಯ ಪೂಜೆಗೆ ಅರ್ಹನಾಗಬೇಕಾದರೆ:

1. ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಪೂಜೆ ಮಾಡಬೇಕು, ತೋರಿಕೆಗಾಗಿ ಅಲ್ಲ.

2. ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಶುದ್ಧತೆ ಇರಬೇಕು.

3. ನೈಜ ನೀತಿ, ಧರ್ಮಪಾಲನೆ ಇರಬೇಕು.

4. ಇತರರ ಹಿತಚಿಂತನೆ ಇರಬೇಕು.

5. ದೇವರ ಸೇವೆಯನ್ನು “ಹೃದಯದ ಸೇವೆ”ಯಾಗಿ ಕಾಣಬೇಕು.

🔷 8. ಇಂದಿನ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಅನ್ವಯತೆ

ಇಂದು ಕೆಲವರು:

• ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಸೆಲ್ಫಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.

• ಪೂಜೆ ವೇಳೆ ಮೊಬೈಲ್ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.

• ಪೂಜೆಯನ್ನು ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುವ ತಲ್ಲೀನತೆ.

ಇವು ಭಾವ ಶುದ್ಧತೆ ಇಲ್ಲದ ಬಾಹ್ಯ ಪೂಜೆಯ ಉದಾಹರಣೆಗಳು.
ಪೂಜೆಯ ತಾತ್ಪರ್ಯ ಇಲ್ಲದೆ ಮಾಡುವ ಕ್ರಿಯೆಗಳು ಭಕ್ತಿಯ ವಿನಾಶಕ್ಕೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತವೆ.

🔚 ಸಾರಾಂಶ:

ಹೃದಯ ಶುದ್ಧವಿದ್ದರೆ ಮಾತ್ರ ದೇವರ ಮುಂದೆ ನಿಲ್ಲುವ ಅರ್ಹತೆ ಸಿಗುತ್ತದೆ.
ಭಾವವಿಲ್ಲದ ಬಾಹ್ಯ ಪೂಜೆ ಕೇವಲ ಆಚರಣೆ, ಅದು ಪವಿತ್ರತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ.

“ಭಾವವೇ ದೇವರ ತಲುಪುವ ಸೇತುಬಂಧ!”

• ಭಾವ ಶುದ್ಧತೆ ಇಲ್ಲದವನು,

• ಭಾವ ಪೂಜೆ ಮಾಡದವನು,

• ಕೇವಲ ಬಾಹ್ಯ ಪೂಜೆ ಮಾಡುವವನು,
  → ಆತನು ಬಾಹ್ಯ ಪೂಜೆಯನ್ನೂ ಸಲ್ಲಿಸಬಾರದವನು. ದೇವರ ಸಮೀಪ ಹೃದಯದಿಂದ ಬರುವವನೇ ನಿಜವಾದ ಭಕ್ತ.

🌸 ಸತ್ಯ ಭಕ್ತಿಯು ಬಹುಬೇಗ ಮೂಡದು. ಅದು ಧೈರ್ಯ, ಶ್ರದ್ಧೆ, ಹಾಗೂ ಭಾವ ಶುದ್ಧತೆಯ ಮೂಲಕ ಸಾಧಿಸಬೇಕು.
🌸 “ಹೃದಯವೇ ಹವನಕುಂಡ, ಭಾವವೇ ಬಲಿ, ಭಕ್ತಿ ಎಂಬಾಗಲೇ ದೇವರು ಆಮ್ಲಾನನಾಗಿ ಪರಿಚಯಿಸುತ್ತಾನೆ.”