ದೇವಾಲಯಗಳು ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಜೀವಂತ ಸಂಕೇತಗಳಾಗಿವೆ. ಧಾರ್ಮಿಕತೆ, ಆಧ್ಯಾತ್ಮ, ಸೌಹಾರ್ದತೆ ಮತ್ತು ಸೇವೆಯ ಚಿಂತನೆಗಳು ದೇವಾಲಯಗಳ ಮೂಲಕ ಜನಮನದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯೂರಿವೆ. ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯಗಳು ಕೇವಲ ಆರಾಧನೆಯ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲ; ಅವು ಸಮಾಜದ ಏಕತೆಯ, ಸಂಸ್ಕಾರದ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಬಾಂಧವ್ಯದ ಕೇಂದ್ರಗಳಾಗಿವೆ. ಇಂತಹ ಪವಿತ್ರ ಸ್ಥಳಗಳ ಸಮಗ್ರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ನಮ್ಮ ಧಾರ್ಮಿಕ ಪರಂಪರೆಯ ಸಂರಕ್ಷಣೆಗೂ, ಭವಿಷ್ಯದ ಪೀಳಿಗೆಯ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕೂ ಅಗತ್ಯ.
ಅಭಿಯಾನದ ದೃಷ್ಟಿಕೋಣ (Vision):
“ದೇವಾಲಯಗಳ ಮೂಲಕ ಧಾರ್ಮಿಕ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಪುನರುತ್ಥಾನ”
ಈ ಅಭಿಯಾನವು ಕೇವಲ ದೇವಾಲಯದ ಕಟ್ಟಡದ ಸುಧಾರಣೆಯಲ್ಲ — ಇದು ಆಧ್ಯಾತ್ಮ, ಪರಿಸರ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಸೇವೆಯ ಒಕ್ಕೂಟದ ಚಳವಳಿ.
ಅಭಿಯಾನದ ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶಗಳು:
ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪುನರುಜ್ಜೀವನ:
ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ನಿಯಮಿತ ಪೂಜೆ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಉಪನ್ಯಾಸ, ಜೈನ ಮತ್ತು ವೈದಿಕ ಪಠಣಗಳ ಆಯೋಜನೆ.
ಪರಂಪರಾ ಉತ್ಸವಗಳ ಶುದ್ಧ ಆಚರಣೆ, ಪುರಾತನ ವಿಧಿಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆ.
ಹಿರಿಯರು ಮತ್ತು ಪಂಡಿತರಿಂದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಯುವ ಪೀಳಿಗೆಗೆ ಹಂಚುವ ವೇದಿಕೆ ನಿರ್ಮಾಣ.
ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ:
ಹಳೆಯ ದೇವಾಲಯಗಳ ನವೀಕರಣ, ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯ ಸಂರಕ್ಷಣೆ, ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಶುದ್ಧೀಕರಣ.
ಶುದ್ಧ ಕುಡಿಯುವ ನೀರು, ಶೌಚಾಲಯ, ವಿಶ್ರಾಂತಿಗೃಹ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಗ್ರಂಥಾಲಯಗಳ ನಿರ್ಮಾಣ.
ಸೌರಶಕ್ತಿ ಬಳಸಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುತ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ರೂಪಿಸುವುದು.
ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿ ದೇವಾಲಯ ಸಂಪ್ರದಾಯ:
ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಮುಕ್ತ ದೇವಾಲಯ ವಲಯ.
ತೋಟಗಳು, ಹಸಿರು ವಲಯಗಳು, ಔಷಧೀಯ ಸಸ್ಯ ತೋಟಗಳ ನಿರ್ಮಾಣ.
ಮಳೆ ನೀರಿನ ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಮತ್ತು ಮಣ್ಣು ಸಂರಕ್ಷಣೆ.
ಸಮುದಾಯ ಸೇವೆ ಮತ್ತು ಮಾನವೀಯ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು:
ಅನ್ನದಾನ, ವಸ್ತ್ರದಾನ, ರಕ್ತದಾನ, ವೈದ್ಯಕೀಯ ಶಿಬಿರಗಳ ಆಯೋಜನೆ.
ಬಡ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಸಹಾಯಧನ, ವಿಧವೆಯರಿಗೆ ಮತ್ತು ವೃದ್ಧರಿಗೆ ಸೇವಾ ಯೋಜನೆಗಳು.
ದೇವಾಲಯದಿಂದ ಶಿಕ್ಷಣ, ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಸ್ವಾವಲಂಬನೆಯ ಸಂದೇಶ.
ಯುವಕರು ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಧಾರ್ಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ:
ಮಕ್ಕಳಿಗೆ “ಧರ್ಮ ಪಾಠ ಶಾಲೆ”ಗಳ ಸ್ಥಾಪನೆ.
ಯುವಕರಿಗೆ “ಸೇವಾ ಶಿಬಿರಗಳು” ಮತ್ತು “ಸಂಸ್ಕೃತಿ ತರಗತಿಗಳು.”
ಧಾರ್ಮಿಕ ಗ್ರಂಥಗಳ ಪಠಣ, ಕವನ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳು, ನೈತಿಕ ಕಥಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು.
ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಉತ್ತೇಜನ:
ಯಕ್ಷಗಾನ, ಭಜನೆ, ನೃತ್ಯ, ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಪಾರಂಪರಿಕ ಕಲೆಗಳ ವೇದಿಕೆ.
ಸ್ಥಳೀಯ ಕಲಾವಿದರಿಗೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ಮತ್ತು ಗೌರವ.
ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ “ದೇವಾಲಯೋತ್ಸವ”ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಭ್ರಮ.
ದೇವಾಲಯ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ ಪಾರದರ್ಶಕತೆ:
ದೇವಾಲಯದ ಟ್ರಸ್ಟ್ ಅಥವಾ ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿಯಲ್ಲಿ ಜನಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವಿಕೆ.
ಆದಾಯ-ವೆಚ್ಚಗಳ ಸ್ಪಷ್ಟ ಲೆಕ್ಕಪತ್ರ ಮತ್ತು ವಾರ್ಷಿಕ ವರದಿ.
ಮಹಿಳೆಯರು ಮತ್ತು ಯುವಕರು ನಿರ್ವಹಣಾ ಸಮಿತಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆ.
ಡಿಜಿಟಲ್ ದೇವಾಲಯ ಯೋಜನೆ:
ದೇವಾಲಯದ ಇತಿಹಾಸ, ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ, ಪೂಜಾ ಕ್ರಮ, ದೇವತೆಯ ವೈಭವ – ಇವುಗಳ ಡಿಜಿಟಲ್ ದಾಖಲೆ.
ದೇವಾಲಯದ ಅಧಿಕೃತ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್ / ಆನ್‌ಲೈನ್ ಸೇವೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ.
ಭಕ್ತರಿಗೆ ಮೊಬೈಲ್ ಆಪ್ ಮೂಲಕ ಮಾಹಿತಿಯ ಸುಲಭ ಲಭ್ಯತೆ.
ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ವಾವಲಂಬನೆ:
ದೇವಾಲಯದ ಭೂಮಿಗಳ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಬಳಕೆ ಮೂಲಕ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಹಾಲು ಉತ್ಪಾದನಾ ಯೋಜನೆಗಳು.
ಧಾರ್ಮಿಕ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ (spiritual tourism)ದ ಮೂಲಕ ಸ್ಥಳೀಯ ಉದ್ಯೋಗ ಸೃಷ್ಟಿ.
ದೇವಸ್ಥಾನದ ನಿಧಿಗಳನ್ನು ಸಮಾಜ ಸೇವೆಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸುವ ಮಾದರಿ ನಿರ್ಮಾಣ.
ಅಭಿಯಾನದ ಘೋಷವಾಕ್ಯಗಳು:
“ದೇವಾಲಯ ಶುದ್ಧವಾದಾಗ ಸಮಾಜ ಶ್ರೇಷ್ಠವಾಗುತ್ತದೆ.”
“ಧರ್ಮದಿಂದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ – ಸೇವೆಯಿಂದ ಶ್ರೇಯಸ್ಸು!”
“ದೇವಾಲಯದಿಂದ ಬೆಳಕು, ಜನರಿಂದ ಶಕ್ತಿ!”
“ಆಧ್ಯಾತ್ಮದ ಮೂಲ – ದೇವಾಲಯಗಳ ಪುನರುಜ್ಜೀವನ!”
“ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಉಳಿಸೋಣ, ದೇವಾಲಯ ಬೆಳಸೋಣ!”
ಅಭಿಯಾನದ ಅನುಷ್ಠಾನ ಹಂತಗಳು:
ಸಮಗ್ರ ಸಮೀಕ್ಷೆ: ಪ್ರತಿ ದೇವಾಲಯದ ಸ್ಥಿತಿ, ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ.
ಸ್ಥಳೀಯ ಸಮಿತಿ ರಚನೆ: ಧಾರ್ಮಿಕ ನಾಯಕರು, ಗ್ರಾಮಸ್ಥರು, ಯುವಕರು ಸೇರಿಕೊಂಡ ಸಮಿತಿ.
ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆ ರೂಪಣೆ: ಶುದ್ಧೀಕರಣ, ಶಿಲ್ಪಪುನರುತ್ಥಾನ, ಪರಿಸರ ಸಂರಕ್ಷಣೆ.
ಧನಸಂಗ್ರಹ: ಜನಸಹಾಯ, ದೇಣಿಗೆ, CSR ನಿಧಿ, ಹಾಗೂ ಸರ್ಕಾರದ ಅನುದಾನ.
ಪ್ರತಿಫಲದ ಅಳತೆ: ಪ್ರತಿವರ್ಷ ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಗತಿ ವರದಿ ಮತ್ತು ಸಮಾಜದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ.
ಉಪಸಂಹಾರ:
“ದೇವಾಲಯಗಳ ಸಮಗ್ರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ” ಅಭಿಯಾನವು ಧಾರ್ಮಿಕ ಜೀವನದ ಜೊತೆಗೆ ಸಮಾಜದ ನೈತಿಕ ಮತ್ತು ಮಾನವೀಯ ಪುನರುತ್ಥಾನದ ಬಲವಾದ ಹೆಜ್ಜೆಯಾಗಿದೆ.
ದೇವಾಲಯದ ಗರ್ಭಗುಡಿಯ ಬೆಳಕು ಕೇವಲ ದೇವನ ದೀಪವಲ್ಲ – ಅದು ಮಾನವತೆ, ಶಾಂತಿ, ಸಹಜತೆ ಮತ್ತು ಸೇವೆಯ ದೀಪ.
ನಾವು ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ದೇವಾಲಯದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಭಾಗಿಯಾದಾಗ –
ಧರ್ಮ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ,
ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಉಳಿಯುತ್ತದೆ,
ಸಮಾಜ ಸುಧಾರಿಸುತ್ತದೆ,
ರಾಷ್ಟ್ರ ಪ್ರಗತಿಪಥದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ.