ಜೈನರಲ್ಲಿ ಮನೆ ಮನೆ ಬಸದಿ – ಗತಕಾಲದ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಮತ್ತು ಇಂದಿನ ಸ್ಥಿತಿ

ಜೈನ ಧರ್ಮ ಶ್ರದ್ಧಾ, ತಪಸ್ಸು, ಧ್ಯಾನ, ಮತ್ತು ಪ್ರಾರ್ಥನೆಗಳನ್ನು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಒತ್ತು ನೀಡುವ ಧರ್ಮ. ಈ ಧರ್ಮದ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಬಸದಿ (ಜೈನ ಮಂದಿರ) ಬಹಳ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿದೆ. ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ನಾವು ಮನೆಮನೆ ಬಸದಿಗಳ ಅವನತಿಯನ್ನು ನೀವು ನೋಡಬಹುದು.  ಆದರೆ ಇಂದಿನ ಪರಿಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಮೂಹಿಕ ಬಸದಿಯ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಏಕೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ? ಇದರ ಸಾಧಕ-ಬಾಧಕ ಅಂಶಗಳು ಯಾವುವು? ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸೋಣ.

ಗತಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮನೆ ಮನೆ ಬಸದಿ ಸಂಪ್ರದಾಯ

ಜೈನ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯ ಅಥವಾ ಚೈತ್ಯಾಲಯ ನಿರ್ಮಿಸಿ ಆರಾಧನೆ ಮಾಡುವ ಸಂಪ್ರದಾಯವು ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಬೆಳೆಯಿತು. ಇದಕ್ಕೆ ಹಲವಾರು ಕಾರಣಗಳಿವೆ:

1. ಧಾರ್ಮಿಕ ಶ್ರದ್ಧೆ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿಯ ಪ್ರೇರಣೆ

ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ತನ್ನದೇ ಆದ ಬಸದಿಯಲ್ಲಿ ಪೂಜೆ, ಪ್ರಾರ್ಥನೆ, ತಪಸ್ಸು, ಹಾಗೂ ಸ್ವಾಧ್ಯಾಯ (ಧಾರ್ಮಿಕ ಗ್ರಂಥಗಳ ಅಧ್ಯಯನ) ಮಾಡಲು ಆಸಕ್ತಿ ತೋರುತ್ತಿದ್ದನು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಜೀವನ ಮನೆಮಟ್ಟದಲ್ಲಿಯೇ ವೃದ್ಧಿಯಾಗುತ್ತಿತ್ತು.

2. ಜೈನ ಮುನಿಗಳ ಆತಿಥ್ಯಕ್ಕಾಗಿ

ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಜೈನ ಮುನಿಗಳು ಚಾತುರ್ಮಾಸ (ಮಳೆಗಾಲ) ದಲ್ಲಿ ಪ್ರವಾಸ ತಡೆದು ಒಂದು ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ವಾಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರಿಗಾಗಿ ಮನೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಬಸದಿಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಪದ್ಧತಿ ಬೆಳೆದಿತು. ಇದರಿಂದ ಮುನಿಗಳಿಗೆ ಆಹಾರ, ಆಶ್ರಯ, ಮತ್ತು ಉಪಾಸನೆಗೆ ಅನುಕೂಲ ಕಲ್ಪಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.

3. ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಹರಡುವಿಕೆ

ಬಸದಿ ಕೇವಲ ಪೂಜೆ ಮತ್ತು ಆರಾಧನೆಗೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಜ್ಞಾನ ಪ್ರಸಾರ, ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ, ಮತ್ತು ಧರ್ಮಪ್ರಚಾರದ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿಯೂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಇದರಿಂದ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಂಸ್ಕಾರ ತುಂಬಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು.

4. ಕುಟುಂಬದ ವ್ಯಕ್ತಿಗತ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ರಿಯೆಗಳ ಅನುಕೂಲ

ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಸದಿ ಇದ್ದರೆ ಕುಟುಂಬದ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ಪ್ರತಿದಿನ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ದೀಪಾರಾಧನೆ, ಪ್ರಾರ್ಥನೆ, ಹಾಗೂ ಧ್ಯಾನ ಮಾಡಬಹುದಿತ್ತು. ಇದು ಸಂಸಾರದ ಪೈಪೋಟಿಯಲ್ಲಿ ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ಸಾತ್ವಿಕತೆಯನ್ನು ತರಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತಿತ್ತು.

5. ಶ್ರೀಮಂತ ಕುಟುಂಬಗಳ ಧರ್ಮಪರ ನಿಷ್ಠೆ

ಹಳೆಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಮಂತ ಜೈನ ಕುಟುಂಬಗಳು ತಮ್ಮ ವೈಭವದ ಭಾಗವಾಗಿ ಭಗವಂತರ ಆರಾಧನೆಗೆ ಭವ್ಯವಾದ ಬಸದಿಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಇದರಿಂದ ಅವರ ಧಾರ್ಮಿಕ ನಿಷ್ಠೆ ಮತ್ತು ಸೇವಾ ಭಾವನೆ ವ್ಯಕ್ತವಾಗುತ್ತಿತ್ತು.

ಇಂದಿನ ಸಮಾಜಕ್ಕೊಂದು ಸಾಮೂಹಿಕ ಬಸದಿ – ಅವಶ್ಯಕತೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿ

ಇಂದಿನ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಮನೆಮನೆ ಬಸದಿ ನಿರ್ಮಿಸುವ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಬಹಳಷ್ಟು ಕುಗ್ಗುತ್ತಿದೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಹಲವಾರು ಕಾರಣಗಳಿವೆ:

1. ಸಮಾಜದ ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಮತ್ತು ಜೀವನ ಶೈಲಿ ಬದಲಾವಣೆ

ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಜೈನರು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಊರು ಮತ್ತು ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಬಸದಿ ನಿರ್ಮಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿತ್ತು. ಆದರೆ ಇಂದಿನ ನಗರೀಕರಣದ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಜೈನರು ವಿಭಜನೆಗೊಂಡು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ವಾಸಮಾಡಲು ಶುರುಮಾಡಿದ್ದಾರೆ.

2. ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು

ನಮ್ಮ ಜೀವನ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವದ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಸಂಭವಿಸಿರುವುದರಿಂದ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರಿಗೂ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಬಸದಿ ನಿರ್ಮಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಅಗತ್ಯವಾದ ಜಾಗ, ಹಣ, ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆ ಎಂಬ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಎದುರಾಗುತ್ತವೆ.

3. ಸಮೂಹ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸೇವೆಗಳ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ

ಒಬ್ಬಂಟಿಯಾಗಿ ಆರಾಧನೆ ಮಾಡುವುದಕ್ಕಿಂತ ಸಮೂಹೀಕ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ, ಉಪದೇಶ, ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಶ್ರದ್ಧಾ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿ ಮೂಡಿಸುತ್ತವೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಸಮುದಾಯ ಒಟ್ಟಾಗಿ ಸೇರಿ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಬಸದಿಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ, ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಅಥವಾ ಶಾಶ್ವತ ಪೂಜಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಮಾಡುವುದು ಹೆಚ್ಚು ಅನುಕೂಲಕರ.

4. ಯುವಜನತೆಯ ಧರ್ಮಪರ ಆಸಕ್ತಿಯ ಹೆಚ್ಚಳ

ಇಂದಿನ ಯುವಪೀಳಿಗೆ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ವೃತ್ತಿ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡು ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಗಳಿಂದ ದೂರ ಹೋಗುತ್ತಿರುವುದು ಗಮನಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಆದರೆ, ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಬಸದಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಮೂಹಿಕ ಪೂಜೆ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಉಪನ್ಯಾಸ, ಹಾಗೂ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುವುದರಿಂದ ಯುವಜನರಲ್ಲಿಯೂ ಧರ್ಮದ ಬಗ್ಗೆ ಆಸಕ್ತಿ ಹೆಚ್ಚಬಹುದು.

ಸಾಧಕ-ಬಾಧಕ ಅಂಶಗಳ ತೂಕಮಾಪನ

ಉಪಸಂಹಾರ: ಭವಿಷ್ಯದ ಸರಿಯಾದ ದಾರಿ

“ಮನೆ ಮನೆ ಬಸದಿ” ಮತ್ತು “ಸಮಾಜಕ್ಕೊಂದು ಬಸದಿ” – ಇವೆರೆಡು ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳ ನಡುವೆ ಸರಿಯಾದ ಸಮತೋಲನ ಸಾಧಿಸುವುದು ಮುಖ್ಯ.

✔ ಮನೆಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ: ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಜೈನರು ತಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಪೂಜೆ, ಉಪವಾಸ, ಧ್ಯಾನ, ಮತ್ತು ಸ್ವಾಧ್ಯಾಯ ನಡೆಸಬೇಕು.
✔ ಸಮೂಹಿಕವಾಗಿ: ಸಮುದಾಯ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಬಸದಿಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ ಅಲ್ಲಿಯೇ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ, ಉಪನ್ಯಾಸ, ಹಾಗೂ ಪಾಠಶಾಲೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಬೇಕು.
✔ ಯುವಪೀಳಿಗೆಯನ್ನು ಧಾರ್ಮಿಕ ದಾರಿಗೆ ತರಲು: ಒಂದು ಒಗ್ಗಟ್ಟಿನ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನೂ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಬೇಕು.

“ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ಸಮಾಜ ಪರಸ್ಪರ ಪೂರಕ” – ನಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಗೆ ಇದನ್ನು ತಲುಪಿಸೋಣ!