ಪರಿಚಯ
ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಕುಟುಂಬ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಎಂದರೆ:
ಸಂಯುಕ್ತ ಕುಟುಂಬಗಳು
ಹಿರಿಯರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ
ಪರಸ್ಪರ ಆಧಾರಿತ ಬದುಕು
ನೈತಿಕ ಮೌಲ್ಯಗಳು
ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಆಚರಣೆ
ಇವು ಜೀವನದ ಅನಿವಾರ್ಯ ಅಂಶಗಳಾಗಿದ್ದವು. ಆದರೆ ಆಧುನಿಕತೆಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಯೊಂದಿಗೆ, ಬುದ್ದಿಜೀವಿತ್ವ, ಉದ್ಯೋಗಗಳ ಸ್ಥಳಾಂತರ, ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಪ್ರಭಾವ ಇವುಗಳಿಂದ ಕುಟುಂಬ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಬದ್ಲಾವಣೆಗಳು ಬಂದಿವೆ.
ಇಂತಹ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಗತಕಾಲದ ಕುಟುಂಬದ ಮೌಲ್ಯಪೂರ್ಣ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಗಳಿಗೆ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸುವುದು ಅತ್ಯಂತ ಅವಶ್ಯಕವಾಗಿದೆ.
ಗತಕಾಲದ ಕುಟುಂಬ ಪದ್ಧತಿ ವಿಶೇಷತೆಗಳು
ಸಹಜ ಬಾಂಧವ್ಯ
ಹಿರಿಯರ ಗೌರವ
ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ
ಪರಸ್ಪರ ಸಹಾಯ
ಹಬ್ಬ, ಆಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿನ ಒಗ್ಗಟ್ಟಿನ ಪ್ರತಿಬಿಂಬ
ಆರ್ಥಿಕ ಸಹಕಾರ ಮತ್ತು ಶ್ರಮಭಾಜನ
ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಕುಟುಂಬದ ಒಗ್ಗಟ್ಟು ಪರಿಚಯ
ಈ ಪದ್ಧತಿಯ ಉಳಿವಿಗೆ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಪ್ರಮುಖ ಮಾರ್ಗೋಪಾಯಗಳು:
೧. ಸಹವಾಸದ ಜೀವನ ಶೈಲಿ (Joint Family Culture) ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸು:
ಕನಿಷ್ಠ ಹಬ್ಬದ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಕುಟುಂಬ ಸದಸ್ಯರು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಸೇರಬೇಕು.
ವಯೋವೃದ್ಧರನ್ನು ಮನೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಬೇಕು.
ಕುಟುಂಬದ ಸದಸ್ಯರ ಮಧ್ಯೆ ನಿರಂತರ ಸಂವಹನ ಸಾಧಿಸಬೇಕು.
೨. ಕುಟುಂಬದ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿ ಮತ್ತು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಿ:
ಕುಟುಂಬದ ಮೂಲ ಹಿನ್ನಲೆ, ಹಿರಿಯರ ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಪರಿಚಯಿಸಬೇಕು.
ಮನೆ ಬದಿಯ ಕಥೆಗಳು, ಹಿರಿಯರ ತ್ಯಾಗದ ಕಥನಗಳನ್ನು ಲಿಖಿತವಾಗಿ ಅಥವಾ ವಿಡಿಯೋ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಬೇಕು.
೩. ಹಬ್ಬಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಸಂಯುಕ್ತವಾಗಿ ಆಚರಿಸಬೇಕು:
ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಹಬ್ಬದ ಅರ್ಥವನ್ನು ವಿವರಿಸಿ.
ಮನೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಹಬ್ಬದ ತಯಾರಿಗಳನ್ನು ಮಾಡಿಸಿ.
ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಪ್ರಮುಖ ಆಚರಣೆಗಳಿಗೆ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ.
೪. ಹಿರಿಯರ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ಗೌರವಿಸು ಮತ್ತು ಆಲಿಸು:
ಅಜ್ಜ-ಅಜ್ಜಿ, ತಾತ-ಮಾವಂದಿ ಅವರ ಜೀವನದ ಪಾಠಗಳನ್ನು ಕೇಳಿಸಿ.
ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಅವರ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಂದ ಗ್ರಹಿಸಲು ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿ.
೫. ನೈತಿಕ ಮೌಲ್ಯ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಕುಟುಂಬದಲ್ಲೇ ಆರಂಭಿಸು:
ಸತ್ಯವಂತಿಕೆ, ಶ್ರಮ, ಸಹಾನುಭೂತಿ, ಶಿಷ್ಟಾಚಾರ ಇವುಗಳನ್ನು ಜೀವನಶೈಲಿಯಾಗಿ ಕಲಿಸಬೇಕು.
ಮನೆಯ ಅಂಗಳದಲ್ಲೇ ಮೊದಲ ಪಾಠ ಆರಂಭಿಸಬೇಕು.
೬. ಪರಸ್ಪರ ಸಹಾಯ ಮತ್ತು ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಬೆಂಬಲ ಒದಗಿಸು:
ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ-ಸಣ್ಣ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲೂ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದು.
ಮನೋಭಾವನೆಯನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಒಗ್ಗಟ್ಟನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು.
೭. ಸಾಮಾನ್ಯ ಆಹಾರ ಸಮಯ (Family Dining) ಪಾಲಿಸು:
ದಿನಕ್ಕೆ ಕನಿಷ್ಠ ಒಂದು ಬಾರಿ ಎಲ್ಲರೂ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಊಟ ಮಾಡುವ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಬೆಳೆಸಬೇಕು.
ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ದೈನಂದಿನ ಘಟನೆಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವುದು.
೮. ಪೋಷಕರು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಜೀವನ ತತ್ವಗಳಲ್ಲಿ ಮಾದರಿಯಾಗಬೇಕು:
ಮಾತಿನಿಂದ ಬೋಧನೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ನಡೆನಡಿಕೆಯಿಂದ ತೋರಿಸಬೇಕು.
ಮನೆಯೊಳಗಿನ ಗೌರವಭಾವದಿಂದ ಮಕ್ಕಳು ಸಹಜವಾಗಿ ಕಲಿಯುತ್ತಾರೆ.
೯. ಆಸ್ತಿ, ಆರ್ಥಿಕ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯ ಮತ್ತು ಶ್ರೇಯೋಭಿವೃದ್ಧಿ ದೃಷ್ಠಿ:
ಆಸ್ತಿ ಹಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟತೆ, ಸಮರಸತೆ ಇರಲಿ.
ಹಣದ ವಿಷಯಗಳು ಸಂಬಂಧಕ್ಕೆ ಹಾನಿ ತರದಂತೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ವಹಿಸಲಿ.
೧೦. ಹಳ್ಳಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಸಂಪರ್ಕ ಮತ್ತು ಪೋಷಣೆ:
ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಪೇಟೆ-ನಗರ ಬದುಕಿನಿಂದ ಹೊರತಿಟ್ಟು ಗ್ರಾಮೀಣ ಜೀವನ ಪರಿಚಯಿಸಬೇಕು.
ಅಲ್ಲಿ ಇರುವ ಜೀವಂತ ಬಾಂಧವ್ಯ ಮತ್ತು ಸಹಜತೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಬೇಕು.
೧೧. ಪರಂಪರೆಬದ್ಧ ಕಲಿಕೆ ಮತ್ತು ಅಭ್ಯಾಸ:
ಯೋಗ, ಪ್ರಾರ್ಥನೆ, ನಿತ್ಯಪೂಜಾ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಪರಿಚಯಿಸಬೇಕು.
ಮನೆ ದೇವರ ಪೂಜಾ ಕ್ರಮ, ತಿರುಪಥ, ಋತುಚರ್ಯೆ ಇತ್ಯಾದಿ ಆಚರಣೆ ಮಾಡಿಸಿ.
೧೨. ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಶಿಬಿರಗಳು, ಕಾರ್ಯಾಗಾರಗಳು ಆಯೋಜಿಸಬೇಕು:
ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಕಥಾ ವಾಚನ, ಪ್ರವಚನ ಶಿಬಿರ, ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಕಾರ್ಯಾಗಾರಗಳ ಮೂಲಕ ಔತ್ಸುಕ್ಯ ಹುಟ್ಟಿಸಬೇಕು.
೧೩. ಸಮಾಜಪರ ಕಾರ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಕುಟುಂಬದ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆ:
ಒಟ್ಟಾಗಿ ಸಸಿಪೋಸಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ, ಸ್ವಚ್ಛತಾ ಅಭಿಯಾನ, ಯಾತ್ರೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿ ಕುಟುಂಬ ಒಗ್ಗಟ್ಟನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಬೇಕು.
ಗತಕಾಲದ ಕುಟುಂಬ ಪದ್ಧತಿ ಉಳಿಯುವುದರಿಂದ ಏನು ಪ್ರಯೋಜನ?
ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ
ನೈತಿಕ ಮೌಲ್ಯಗಳ ಬಲವರ್ಧನೆ
ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸ ಮತ್ತು ಭದ್ರತೆಯ ಭಾವನೆ
ಸಾಮಾಜಿಕ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಅರಿವು
ಸಂತೋಷಪೂರ್ಣ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಮುನ್ನಡೆ
ಉಪಸಂಹಾರ:
ಗತಕಾಲದ ಕುಟುಂಬ ಪದ್ಧತಿ ನಸುಕಿನ ಬೆಳಕು ಹೋಲುತ್ತದೆ. ಅದು ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಬದುಕಿಗೆ ದಿಕ್ಕು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.
ಈ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಉಳಿಸಬೇಕಾದರೆ, ನಾವು ಇಚ್ಛೆಯಿಂದ, ಮನಸ್ಸಿನ ಒತ್ತಾಯದಿಂದ, ಸಂಯಮದ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯಬೇಕು.
ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಬಳಸಿದರೂ ಮಾನವೀಯತೆ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳಬಾರದು.
ಇಂದು ನಾವು ಬಿತ್ತಿದ ಕುಟುಂಬ ಮೌಲ್ಯಗಳ ಬೀಜವೇ ನಾಳೆಯ ಸಮೃದ್ಧ ಸಮಾಜವನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ.
ಸೂಕ್ತ ಮಾತು:
“ಒಗ್ಗಟ್ಟಿನ ಕುಟುಂಬವೇ ಸಶಕ್ತ ಸಮಾಜದ ಮೂಲ!