ಬದುಕಿನ ಮರ್ಮ ಅರಿತರೆ ಮಾತ್ರ ನೆಮ್ಮದಿ ಬಾಳು

1. “ನಾನು ನನ್ನದು, ನನ್ನ ಅಸ್ತಿ, ನನ್ನ ಮಕ್ಕಳು, ದೇವಾಲಯ” ಎಂಬ ಅಹಂ ಭಾವನೆ:

ಮಾನವನಿಗೆ ‘ನಾನು’ ಎಂಬ ಅಹಂಕಾರ ಯಾವಾಗ ತಲೆತ್ತುತ್ತದೆಯೋ, ಆಗ ಅವನು ತನ್ನ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಇತರ ಎಲ್ಲರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ.

• “ಇದು ನನ್ನ ಮನೆ”,

• “ನನ್ನ ಮಕ್ಕಳೇ ಶ್ರೇಷ್ಠ”,

• “ನಾನು ಕಟ್ಟಿದ ದೇವಾಲಯವೇ ಶ್ರೇಷ್ಠ” ಎಂದು ತಾನು ಬರೆದ ಪಟದಲ್ಲಿ ತಾನು ನಾಟಕದ ನಾಯಕನಾಗುವ ಆಸೆ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ.

ಇದು ಅಹಂಕಾರದಿಂದ ಹುಟ್ಟುವ ಮಾಯೆ.
ಆದರೆ ನಿಜವಾಗಿ ನೋಡಿ:

• ನಮ್ಮ ಶರೀರವೂ ನಮ್ಮದೇ ಅಲ್ಲ,

• ನಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳ ಮೇಲೂ ನಮ್ಮ ಸ್ವಾಮ್ಯವಿಲ್ಲ,

• ನಮ್ಮ ಸಂಪತ್ತೂ ನಿತ್ಯವಲ್ಲ,

• ದೇವಾಲಯವೂ ನಮ್ಮ ಪ್ರಪಂಚದ ಕೇಂದ್ರವಲ್ಲ.

ಈ ಎಲ್ಲಾ ಭ್ರಮೆಗಳ ಮೂಲವೆಂದರೆ – “ಅಹಂ”.

2. “ಮನುಜ ಜೀವವೆಂಬ ದೇವರು ನಿನ್ನನ್ನು ಅಗಲಿದಾಗ ನಿನಗೆ ಅನ್ಯರೇ ಗತಿ”:

ಈ ಭಾಗ ಅತ್ಯಂತ ಆಳವಾದ ತಾತ್ವಿಕ ಅರ್ಥವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ನಾವೆಲ್ಲರೂ ಈ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ದೇವರಿಂದ ಕೃತಕ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಜೀವ ಪಡೆದು ಬಂದಿರುವ ಜೀವಾತ್ಮಗಳು.

• ದೇವರು ಎಂಬ ಸತ್ಕಾರಣ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ,

• ಆತ್ಮತ್ವ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ,

• ನಾವು ಕೇವಲ ಪ್ರಾಣಿರೂಪದ ಮಾಂಸದ ಗುಚ್ಛ ಮಾತ್ರ.

ಒಮ್ಮೆ ದೇವರ ಅನುಗ್ರಹದಿಂದ ಬದುಕಿರುವ ಶಕ್ತಿ (ಚೈತನ್ಯ) ಬಿಟ್ಟರೇ,

• ನಮ್ಮನ್ನು ಯಾರೂ ಗುರುತಿಸುವುದಿಲ್ಲ,

• ನಾವು ಯಾರಿಗೂ ಬೆಲೆಯಿಲ್ಲದವರಾಗುತ್ತೇವೆ,

• ನಮ್ಮ ಬಂಡಾರ, ನಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳ ಪ್ರೀತಿಯೂ ಉಪಯೋಗವಿಲ್ಲ.

ಈ ಮಾತು ನಮಗೆ “ಆತ್ಮದ ಮೌಲ್ಯ” ಮತ್ತು “ದೈವಚೇತನ”ವನ್ನು ನೆನಪಿಸುತ್ತದೆ.
ನಾವು ಈ ದೇಹವಲ್ಲ, ಈ ಹೆಸರು, ಈ ಮನೆ, ಈ ಕುಟುಂಬ – ಯಾವದೂ ನಿತ್ಯವಲ್ಲ.
ಈಗ ದೇವರು ನಮ್ಮೊಡನೆ ಇರುವಾಗ ನಾವು ಇತರರ ಮೇಲೆ ಗರಿಮೆಯನ್ನಿಡಬಾರದು. ದೇವತ್ವವಿಲ್ಲದ ಮನುಷ್ಯ ಮಾತ್ರ ಕವಲುದಾರಿ ಮೀರಿ ನಡೆಯುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿಗೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತಾನೆ.

3. “ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಸತ್ತಾಗ ಅನ್ಯ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ಆಹಾರವಾಗುವ ಅರ್ಹತೆ”:

ಈ ವಾಕ್ಯ ನಿಜಕ್ಕೂ ಮನುಷ್ಯನ ಅಹಂವನ್ನೆ ಪ್ರಶ್ನಿಸುವ ಅತಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾದ ವಿವರಣೆ.

• ಒಂದು ಜಂತು ಸತ್ತಾಗ ಅದು ಇತರ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಆಹಾರವಾಗುತ್ತದೆ.

• ಆದರೆ ಮನುಷ್ಯ ಸತ್ತಾಗ ಇವನನ್ನು ಯಾರೂ ತಿನ್ನುವುದಿಲ್ಲ.

• ಅವನ ಶವವನ್ನು ಎಲ್ಲರೂ ದೂರ ಇಡುತ್ತಾರೆ – ಅಪವಿತ್ರವೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.

ಸತ್ತ ಮನುಷ್ಯನ ದೇಹ ಇತರ ಜೀವಿಗಳಿಗೆ ಉಪಯೋಗವಾಗುವುದಿಲ್ಲ.
ಈ ಮಾತು ಆಳವಾಗಿ ಅರ್ಥೈಸಿದರೆ, ಇದು ಅಹಂಕಾರದ ಅಸಾರತೆಯ ಚಿತ್ರಣ:

• ಬದುಕಿರುವಾಗ ತಾನು ಶ್ರೇಷ್ಠನೆಂದು ತಿಳಿದವನು,

• ಸತ್ತ ನಂತರ ತೃಣದಷ್ಟು ಬೆಲೆಯೂ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗದು.

ಇದು “ಮಾನವ ಮೌಢ್ಯ” ಮತ್ತು “ಅಹಂಕಾರದ ವಿಫಲತೆ”ಯ ಚಿತ್ರಣ.

4. “ನೀನು ತೃಣಕ್ಕೆ ಸಮಾನ ಅರಿತು ಬಾಳೆಂದ”:

ಈ ಪದ್ಯವಾಕ್ಯ ಬಹುಶಃ ಶ್ರೀ ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯರ ಅಥವಾ ಜೈನ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಗಳ ಆಶಯವನ್ನು ನೆನಪಿಸುತ್ತದೆ.

ತೃಣಕ್ಕೆ ಸಮಾನ ಎಂದರೆ – ನೀನು ಎಷ್ಟೇ ಬುದ್ಧಿವಂತ, ಶ್ರೀಮಂತ, ಶಕ್ತಿಶಾಲಿಯಾಗಿದ್ದರೂ

• ನಿನ್ನ ಧೂಳಿನ ಮೂಲವೆನ್ನಲಾಗದು,

• ನಿನ್ನ ಕೊನೆಯ ಗುರಿಯು ಮಣ್ಣು,

• ನಿನ್ನ ದೇಹವೂ ನಾಶವನ್ನೇ ಹೊಂದುತ್ತದೆ.

ಈ ಅರಿವು ತಂದುಕೊಡುವ ಪಾಠವೇ – ನಿರಹಂಕಾರತೆ, ಅಹಿಂಸೆ, ಮತ್ತು ಸಾತ್ವಿಕತೆ.

• ತೃಣವನ್ನು ಎಲ್ಲರೂ ಕಾಲುಕೀಳಿ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ, ಆದರೆ ಅದು ದ್ವೇಷಪಡುವುದಿಲ್ಲ.

• ತೃಣಕ್ಕೆ ಹತ್ತುವಾಗ ಅದು ಧೈರ್ಯದಿಂದ ಧರೆಗೆ ಮಡಗುತ್ತದೆ, ತಿರುಗಿ ಹೋರಾಡುವುದಿಲ್ಲ.

• ತೃಣ ಸದಾ ನಮನದಿಂದ, ಶಾಂತದಿಂದ ನೆಲದ ಜೊತೆ ಬೆರೆಯುತ್ತದೆ.

ಅದರಿಂದ “ತೃಣಕ್ಕೆ ಸಮಾನವಾಗಿ ಬಾಳು” ಎಂದರೆ:

• ಜೀವನದಲ್ಲಿ ವಿನಮ್ರತೆ,

• ಅಹಂಕಾರರಹಿತತೆಯೊಂದಿಗೆ ಬದುಕು,

• ಎಲ್ಲರೊಂದಿಗೆ ಸಮಾನತೆಯಿಂದ ವರ್ತನೆ,

• ಸತ್ತ ಮೇಲೆ ಉಳಿಯುವ ಸ್ಮೃತಿ ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಂದಿರಲಿ.

5. ಸಮಾಹಾರ – ಈ ಪಾಠದ ಸಾರಾಂಶ:

6. ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಧರ್ಮಗಳಲ್ಲಿ ಈ ತತ್ವದ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿ:

• ಜೈನ ಧರ್ಮ: ‘ಅಪರಿಗ್ರಹ’ ಎಂಬ ತತ್ತ್ವ – ಯಾವುದನ್ನೂ ನನ್ನದೆಂದು ತಾಳದೇ ಬದುಕು.

• ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮ: ‘ಅನಾತ್ಮ’ – ನಾನು ಎಂಬ ಭ್ರಮೆಯಿಲ್ಲದೆ ಬಾಳು.

• ಭಗವದ್ಗೀತೆ: “ಮಾಮ ಏಕಂ ಶರಣಂ ವ್ರಜ” – ಅಹಂ ಬಿಡಿ, ಭಗವಂತನ ಶರಣಾಗಿ.

• ಉಪನಿಷತ್ತುಗಳು: “ಅಹಂ ಬ್ರಹ್ಮಾಸ್ಮಿ” – ನಿಜವಾದ ನಾನು ಆತ್ಮಸ್ವರೂಪಿ.

ನೀತಿ ಪಾಠ:

• ಜೀವನದಲ್ಲಿ ನಮಗೆ ಬಂದಿದೆಯೆಂದು ಭಾಸವಾಗುವ ಎಲ್ಲಾ ಜಿನಿಸುಗಳು ನಮ್ಮದು ಅಲ್ಲ.

• ನಾವಿಲ್ಲದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವು ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತವೆ; ನಾವು ಅಂತರಂಗದಲ್ಲಿ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದುದು – ಸತ್ಯ, ಶಾಂತಿ, ಸಾತ್ವಿಕತೆ.

• ಅಹಂಕಾರ ಕಡಿತಗೊಂಡಾಗಲೇ ನಾವು ದೇವರಿಗೆ ಸಮೀಪವಾಗಬಹುದು.

ಇದೇ ಈ ಪದ್ಯದ, ಈ ಪಾಠದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಶಕ್ತಿ.
ನಾವು ಪ್ರತಿದಿನ ನಮ್ಮ ಆತ್ಮವನ್ನೇ ನೋಡಬೇಕು – ನಾನು ಯಾವ ಮಟ್ಟದ ತೃಣ? ಅಥವಾ ಅಹಂಕಾರದ ಬೆಂಕಿಯಲ್ಲಿ ಸುಡುವ ಹೊಂಬೆಳಕೇ?
ಅನಿತ್ಯತೆಯ ಅರಿವಿನಲ್ಲಿ ನಿತ್ಯತೆಯ ಶಾಶ್ವತ ನುಡಿಯನ್ನ ನಾವು ಪಡುವ ಅವಕಾಶ – ಈ ತತ್ತ್ವ ಮನನದಿಂದ ಸಿಗಬಹುದು.