ತಪ ಅಭಿಯಾನವೆಂದರೆ ಆತ್ಮಶುದ್ಧಿ, ಮನಸ್ಸಿನ ಶಾಂತಿ, ನೈತಿಕ ಶಕ್ತಿ, ಸಹನೆ ಮತ್ತು ಆತ್ಮಜ್ಞಾನವನ್ನು ಬೆಳೆಸಲು ಕೈಗೊಳ್ಳುವ ವಿಶೇಷ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ನೈತಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಸಮೂಹ. “ತಪ” ಎಂಬ ಪದವು ತಪಸ್ ಎಂಬ ಸಂಸ್ಕೃತ ಪದದಿಂದ ಬಂದಿದ್ದು, ಅದರ ಅರ್ಥ ಉಷ್ಣ, ಶ್ರಮ, ತ್ಯಾಗ ಮತ್ತು ಆತ್ಮಶೋಧನೆ. ಜೈನ ಧರ್ಮ, ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮಗಳಲ್ಲಿಯೂ ತಪಕ್ಕೆ ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವವಿದೆ.
ತಪದ ಅರ್ಥ ಮತ್ತು ತತ್ತ್ವ
ತಪ ಎಂದರೆ ಕೇವಲ ಉಪವಾಸ ಅಥವಾ ಹಸಿವಿನಿಂದ ಇರುವುದಲ್ಲ; ಅದು ದೇಹ, ವಾಣಿ ಮತ್ತು ಮನಸ್ಸನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಅಭ್ಯಾಸ. ತಪವು ವ್ಯಕ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆಮಾಡಿ, ಧನಾತ್ಮಕ ಚಿಂತನೆಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಮೂರು ಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಬಹುದು:
ಕಾಯಿಕ ತಪ – ದೇಹವನ್ನು ಶಿಸ್ತುಬದ್ಧವಾಗಿ ಬಳಸುವುದು. ಉದಾ: ಉಪವಾಸ, ಮೌನ, ಸೇವೆ.
ವಾಚಿಕ ತಪ – ಮಾತಿನ ಶುದ್ಧತೆ, ಸತ್ಯ ವಚನ, ಸೌಮ್ಯ ಭಾಷಣ.
ಮಾನಸಿಕ ತಪ – ಧ್ಯಾನ, ಸಮತೆ, ದ್ವೇಷವಿಲ್ಲದ ಮನೋಭಾವ.
ತಪ ಅಭಿಯಾನದ ಉದ್ದೇಶ
ಆತ್ಮಶುದ್ಧಿ – ಜೀವನದ ಅಶುದ್ಧಿಗಳನ್ನು ನಿವಾರಣೆ.
ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪ್ರಗತಿ – ಆತ್ಮಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಮೋಕ್ಷ ಮಾರ್ಗದ ಸಾಧನೆ.
ನೈತಿಕತೆ – ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆ, ಸಹನೆ, ತ್ಯಾಗದ ಗುಣಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸುವುದು.
ಸಮಾಜ ಹಿತ – ಶಾಂತಿ, ಸಹಾನುಭೂತಿ ಮತ್ತು ಸಹಬಾಳ್ವೆಯ ವಾತಾವರಣ.
ತಪ ಅಭಿಯಾನದಲ್ಲಿ ಅನುಸರಿಸಬಹುದಾದ ವಿಧಾನಗಳು
ಉಪವಾಸ ತಪ – ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಆಹಾರ ತ್ಯಜಿಸಿ ಧ್ಯಾನ ಮತ್ತು ಜಪದಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವುದು.
ಏಕಾಸನ ಅಥವಾ ನಿಯಮಿತ ಆಹಾರ – ದಿನದಲ್ಲಿ ಒಮ್ಮೆ ಮಾತ್ರ ಆಹಾರ ಸೇವನೆ.
ಮೌನ ತಪ – ಅನಗತ್ಯ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಆಂತರಿಕ ಚಿಂತನೆ.
ಧ್ಯಾನ ಮತ್ತು ಜಪ – ಮನಸ್ಸಿನ ಏಕಾಗ್ರತೆಗಾಗಿ ದೇವನಾಮ ಸ್ಮರಣೆ.
ಸೇವಾ ತಪ – ದೀನರಿಗೆ ಸಹಾಯ, ಪರಿಸರ ಸಂರಕ್ಷಣೆ, ಜಂತುಗಳ ರಕ್ಷಣೆ.
ಪಠಣ ಮತ್ತು ಪಾರಾಯಣ – ಧಾರ್ಮಿಕ, ನೈತಿಕ ಗ್ರಂಥಗಳ ಅಧ್ಯಯನ.
ಜೈನ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ತಪದ ವಿಧಗಳು
ಜೈನ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ತಪವನ್ನು ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ವಿಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ:
ಬಾಹ್ಯ ತಪ – ಉಪವಾಸ, ಏಕಾಸನ, ವ್ರತ, ಆಹಾರ ನಿಯಂತ್ರಣ, ದೇಹಶ್ರಮ, ದಾನ.
ಆಂತರಿಕ ತಪ – ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತ, ವಿನಯ, ಸೇವೆ, ಅಧ್ಯಯನ, ಧ್ಯಾನ, ವೈರಾಗ್ಯ.
ತಪ ಅಭಿಯಾನದ ಪ್ರಯೋಜನಗಳು
ಮನಸ್ಸಿನ ಶಾಂತಿ – ಒತ್ತಡ, ಚಿಂತೆ, ಕ್ರೋಧ ಕಡಿಮೆ.
ಆರೋಗ್ಯ ಸುಧಾರಣೆ – ನಿಯಂತ್ರಿತ ಆಹಾರದಿಂದ ದೇಹದ ತೂಕ, ಜೀರ್ಣಕ್ರಿಯೆ ಉತ್ತಮ.
ಸಮಾಜ ಹಿತ – ಹಿಂಸೆ, ವೈಮನಸ್ಸು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿ ಶಾಂತಿ ಸ್ಥಾಪನೆ.
ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಲಾಭ – ಪುಣ್ಯಸಂಪಾದನೆ, ಆತ್ಮೋದ್ಧಾರ.
ತಪ ಅಭಿಯಾನವನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಗೊಳಿಸುವ ಕ್ರಮಗಳು
ಪ್ರತಿದಿನ ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಧ್ಯಾನ.
ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಠ ಒಂದು ದಿನ ಸಂಪೂರ್ಣ ಉಪವಾಸ.
ಮಾತನಾಡುವ ಮೊದಲು ಯೋಚಿಸುವ ಅಭ್ಯಾಸ.
ಅನಗತ್ಯ ವ್ಯಯ, ಅಹಂಕಾರ, ಅಸೂಯೆ ತೊರೆದು ಸರಳ ಜೀವನ.
ಸಮಾನ ಮನೋಭಾವದಿಂದ ಎಲ್ಲರೊಂದಿಗೆ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು.
ತಪ ಅಭಿಯಾನಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರೇರಣಾದಾಯಕ ಘೋಷವಾಕ್ಯಗಳು
“ತಪದಿಂದ ಆತ್ಮಶುದ್ಧಿ, ಆತ್ಮಶುದ್ಧಿಯಿಂದ ಮೋಕ್ಷ”
“ತ್ಯಾಗವೇ ತಪ, ತಪವೇ ಶಾಶ್ವತ ಶಾಂತಿಯ ದಾರಿ”
“ಮನಸ್ಸಿನ ಗೆಲುವೇ ತಪದ ಸಾರ್ಥಕತೆ”
“ಉಪವಾಸ ದೇಹವನ್ನು ಶುದ್ಧಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ, ತಪ ಆತ್ಮವನ್ನು ಶುದ್ಧಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ”
“ತಪದಿಂದ ಲೋಭ, ಕ್ರೋಧ, ಅಹಂಕಾರ ನಿವಾರಣೆ”
“ದೇಹ, ವಾಣಿ, ಮನಸ್ಸಿನ ಶಿಸ್ತೇ ನಿಜವಾದ ತಪ”
“ಶಾಂತಿ ತಪದಿಂದ ಹುಟ್ಟುತ್ತದೆ, ತಪದಿಂದ ಶಾಶ್ವತ ಸುಖ”
“ತಪವೆಂದರೆ ಹಿಂಸೆ ತೊರೆದು ಸಹನೆ ತಾಳುವುದು”
“ತಪದಿಂದ ಪುಣ್ಯ, ಪುಣ್ಯದಿಂದ ಪರಮಗತಿ”
“ಆಂತರಿಕ ಶಕ್ತಿಯ ಬಾಗಿಲು ತೆರೆಯುವುದು ತಪ”
ಸಾರಾಂಶ
ತಪ ಅಭಿಯಾನವು ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಒಳಗಿನ ಅಶಾಂತಿ, ಅಸಮಾಧಾನ ಮತ್ತು ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಗುಣಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಿ, ಶಾಂತಿ, ಸಹನೆ ಮತ್ತು ಆತ್ಮಜ್ಞಾನವನ್ನು ಬೆಳೆಸುವ ಮಾರ್ಗವಾಗಿದೆ. ಇದು ಕೇವಲ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಾರ್ಯವಲ್ಲ, ಅದು ಒಂದು ಜೀವನಶೈಲಿ — ದೇಹ, ಮನಸ್ಸು ಮತ್ತು ಆತ್ಮವನ್ನು ಶುದ್ಧಗೊಳಿಸುವ ಶಾಶ್ವತ ಪಥ.