ನವರಾತ್ರಿಯ ಮೂಲಭೂತ ಅರ್ಥ
ನವರಾತ್ರಿ ಎಂಬುದು ಒಂಬತ್ತು ದಿನಗಳ ಹಬ್ಬ, ಇದು ದೇವಿ ದುರ್ಗೆಯ ಅಷ್ಟಭೂಜಾ ಶಕ್ತಿಯ ಆರಾಧನೆಗೆ ಮೀಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದು ಕೇವಲ ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಏಕತೆಗೆ ಪ್ರತೀಕ. ಶಕ್ತಿ ತತ್ವವನ್ನು ಆರಾಧಿಸುವ ಮೂಲಕ, ದುಷ್ಟದ ಮೇಲೆ ಸತ್ಪ್ರಭುತ್ವದ ಜಯವನ್ನು ಜನತೆಗೆ ನೆನಪಿಸುತ್ತದೆ.
ಅಂದಿನ ನವರಾತ್ರಿ ಆಚರಣೆ
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕತೆ – ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಮನೆಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಗೋಲುವನ್ನು (ಅಲಂಕಾರ, ಗೊಂಬೆ ಪಟ) ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಪ್ರತಿ ದಿನ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ದೇವಿಯ ಆರಾಧನೆ, ಮಂಗಳಗಾನ, ಭಜನ, ಹವನ, ಪಾರಾಯಣ ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು.
ಗ್ರಾಮೀಣ ಉತ್ಸವಗಳು – ಜಾತ್ರೆಗಳು, ಕುಂಬಳಕಾಯಿ, ಪೂಜೆ-ಹೊಮ, ಪಂಡಿತರಿಂದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಉಪನ್ಯಾಸಗಳು.
ಜನಪದ ಕಲೆಗಳು – ಯಕ್ಷಗಾನ, ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ, ಹಕ್ಕಿ ಹಬ್ಬ, ಹಳ್ಳಿಗಳ ನೃತ್ಯಗಳು ಹಬ್ಬದ ಪ್ರಮುಖ ಆಕರ್ಷಣೆ.
ಆರೋಗ್ಯ-ಆಹಾರ ಪದ್ಧತಿ – ಉಪವಾಸ, ಸತ್ತ್ವಿಕ ಆಹಾರ, ಆಯುರ್ವೇದ ಶೈಲಿಯ ಜೀವನವನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವ ಪರಂಪರೆ.
ಇಂದಿನ ನವರಾತ್ರಿ ಆಚರಣೆ
ನಗರೀಕರಣದ ಪ್ರಭಾವ – ಬೃಹತ್ ದುರ್ಗಾ ಪೂಜೆ, ಪಾಂಡಲ್, ವಿದ್ಯುತ್ ಅಲಂಕಾರ, ಡಿಜೆ ಗಾನ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು.
ಜಾಗತೀಕರಣ – ಗರಬಾ, ದಾಂಡಿಯಾ ನೃತ್ಯಗಳು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಿಂದ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದ ಜನಪ್ರಿಯ ಹಬ್ಬಗಳಾಗಿವೆ.
ಸಾಮಾಜಿಕ ಜಾಲತಾಣಗಳ ಪ್ರಭಾವ – ಫೇಸ್‌ಬುಕ್, ಇನ್‌ಸ್ಟಾಗ್ರಾಮ್, ಯೂಟ್ಯೂಬ್ ಮೂಲಕ ನವರಾತ್ರಿ ಹಬ್ಬದ ವೀಡಿಯೊ, ನೃತ್ಯ, ಹಾಡುಗಳು ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಪಡೆಯುತ್ತಿವೆ.
ಆರ್ಥಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆ – ಬಟ್ಟೆ, ಆಭರಣ, ಅಲಂಕಾರ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಿಂದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಚಟುವಟಿಕೆ ವೃದ್ಧಿ.
ಪರಿಸರ ಸವಾಲುಗಳು – ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಬಳಕೆ, ರಾಸಾಯನಿಕ ಬಣ್ಣದ ಪ್ರತಿಮೆಗಳಿಂದ ಪರಿಸರ ಮಾಲಿನ್ಯ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿದೆ.
ನವರಾತ್ರಿ ಅಭಿಯಾನದ ಅಗತ್ಯತೆ
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕತೆಯ ಸಂರಕ್ಷಣೆ – ಪುರಾತನ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಮರೆಯದಂತೆ ಯುವಜನತೆಗೆ ತಲುಪಿಸುವುದು.
ಮಹಿಳಾ ಸಬಲೀಕರಣ – ನವರಾತ್ರಿ ದೇವಿಯ ಆರಾಧನೆ ಮೂಲಕ ಮಹಿಳೆಯರ ಶಕ್ತಿ, ಗೌರವ, ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿಯುವುದು.
ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿ ಆಚರಣೆ – ಮಣ್ಣಿನ ಪ್ರತಿಮೆ, ಹೂ-ತುಳಸಿ ಬಳಕೆ, ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ತೊಡೆದು ಹಾಕುವುದು.
ಯುವಜನರಿಗೆ ಅವಕಾಶ – ನವರಾತ್ರಿಯ ಸಂದರ್ಭವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ನೃತ್ಯ, ಸಂಗೀತ, ಕಲೆಯ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ವೇದಿಕೆ.
ಸಾಮಾಜಿಕ ಏಕತೆ – ನವರಾತ್ರಿ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಹಿಂದುಮುಂದು ಬೇಧವಿಲ್ಲದೆ ಎಲ್ಲರೂ ಸೇರಿ ಆಚರಿಸುವುದು.
ನವರಾತ್ರಿ ಅಭಿಯಾನದಲ್ಲಿ ಕೈಗೊಳ್ಳಬಹುದಾದ ಕ್ರಮಗಳು
ಗೊಂಬೆ ಹಬ್ಬ – ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಪ್ರದರ್ಶನ : ಮಕ್ಕಳು ಹಾಗೂ ಯುವಕರು ಪಾರಂಪರಿಕ ಗೊಂಬೆ ಅಲಂಕಾರದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವಂತೆ ಮಾಡುವುದು.
ಕಲಾ ಉತ್ಸವಗಳು : ಗರಬಾ, ದಾಂಡಿಯಾ, ಯಕ್ಷಗಾನ, ಸಂಗೀತ-ನೃತ್ಯಗಳ ಮೂಲಕ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿಸುವುದು.
ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿ ಅಭಿಯಾನ : ಮಣ್ಣಿನ ಪ್ರತಿಮೆ ಬಳಕೆ, ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ನಿಷೇಧ, ಹಸಿರು ಹಬ್ಬ ಆಚರಿಸಲು ಜನರಿಗೆ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸುವುದು.
ಮಹಿಳಾ ಶಕ್ತಿ ಸಮಾವೇಶಗಳು : ಮಹಿಳೆಯರ ಸಾಧನೆ, ಸ್ವಾವಲಂಬನೆ ಕುರಿತ ಕಾರ್ಯಾಗಾರಗಳು.
ಧಾರ್ಮಿಕ ಹಾಗೂ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಉಪನ್ಯಾಸಗಳು : ನವರಾತ್ರಿಯ ತತ್ವವನ್ನು ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಪರಿಚಯಿಸುವುದು.
ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಲಾಭ
ಹಬ್ಬವು ಕೇವಲ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಂಭ್ರಮವಲ್ಲದೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಪರಿವರ್ತನೆಯ ಸಾಧನವಾಗುವುದು.
ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆಯ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಹಾಗೂ ಆಧುನಿಕ ವೇದಿಕೆಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ.
ಮಹಿಳೆಯರ ಗೌರವ ಹೆಚ್ಚಳ ಮತ್ತು ಯುವಕರ ಸೃಜನಶೀಲತೆಗೆ ಅವಕಾಶ.
ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿ ಆಚರಣೆಯಿಂದ ಪ್ರಕೃತಿ ಸಂರಕ್ಷಣೆ.
ಸ್ಥಳೀಯ ಕಲಾವಿದರು, ಹಸ್ತಕಲಾ ಹಾಗೂ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಆರ್ಥಿಕ ಉತ್ತೇಜನ.
ಸಮಾರೋಪ
“ನವರಾತ್ರಿ ಆಚರಣೆ – ಅಂದು ಇಂದು – ಅಭಿಯಾನ”ವು ಹಬ್ಬವನ್ನು ಭಕ್ತಿ – ಸಂಸ್ಕೃತಿ – ಪರಿಸರ – ಸಮಾಜ ಸೇವೆಗಳ ಸಮನ್ವಯವಾಗಿಸಲು ಕರೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಈ ಅಭಿಯಾನವು ಹಳೆಯ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಮತ್ತು ಇಂದಿನ ಆಧುನಿಕತೆಯ ನಡುವೆ ಸೇತುವೆಯಾಗಿ, ಸಮಗ್ರ ಸಮಾಜ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ದಾರಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ.